Toen op vrijdagavond 26 juli 2024 de media meldde dat Jacques d’Ancona was overleden kwam dat toch als een verrassing. Terwijl hij natuurlijk gewoon op de respectabele leeftijd van 86 jaar was. Hij stond echter nog zo volop in het leven dat je het je bijna niet kunt voorstellen dat hij er niet meer is. Geen kritische vraag, snedige opmerking of mooi compliment meer tijdens de jaarvergadering van ZIJN Scheidsrechtersvereniging Groningen en Omstreken. Geen berichtje meer over hoe het gaat en geen warme begroeting meer bij een onverwachte ontmoeting. Het zal even wennen worden.
Niemand van alle huidige leden van onze vereniging was al lid toen Jacques dat werd, op 1 februari 1955. Scheidsrechter geworden door de vader van een vriendinnetje, die zelf scheidsrechter was. Niet zomaar iemand trouwens, want het was Klaas Schipper, een ander prominent lid uit het roemruchte verleden van onze vereniging. Jacques heeft het fluiten vaak zijn mooiste hobby ooit genoemd en was er ook bedreven in. Hij haalde de amateurtop, floot om het kampioenschap van Nederland en stond op de drempel van het betaalde voetbal. Die laatste stap was hem niet gegund. Het scheidsrechteren liet hem echter nooit meer los en na zijn actieve loopbaan vervulde hij verschillende rollen. Tot nog maar kort geleden ging hij als waarnemer van talentvolle scheidsrechters op pad. Hij handelde daarin zonder aanziens des persoons: eerlijk, direct, soms een beetje vilein. Maar altijd vanuit de juiste intenties. Zo jureerde hij in de vorige eeuw bij de Soundmixshow en zo schreef hij zijn theaterrecensies voor het Dagblad van het Noorden.
Jacques was voor veel mensen natuurlijk vooral journalist, jurylid, presentator. Bekende Nederlander. Voor ons uiteraard ook, maar hij was vooral ook een echte verenigingsman. In de loop der jaren toonde hij zich altijd betrokken bij ‘zijn scheidsrechtersvereniging’. Hij zat weliswaar nooit in het bestuur, maar als er een beroep op hem werd gedaan, stond hij voor ons klaar. Al in de jaren vijftig en zestig schreef hij verenigingsverslagen in het landelijke COVS-blad De Scheidsrechter. Hij was lid van de spelregelcommissie tussen 1960 en 1970, verzorgde diverse lezingen en was tijdens jaarvergaderingen altijd positief-kritisch. Uiteraard konden we een beroep op hem doen als er iets te vieren was. Zo maakte hij deel uit van de jubileumcommissies in 1963, 1983 en 1993. Zou het toeval zijn dat in die periode artiesten als Seth Gaaikema, Martine Bijl en Gordon op onze feesten een optreden verzorgden? Ook bij bijzondere gelegenheden deden we nooit tevergeefs een beroep op hem. Zo was hij menigmaal vragensteller bij een spelregelwedstrijd (onder andere tijdens het NK spelregels in 2006), was hij ceremoniemeester tijdens het jubileum van 2008 en verrichte hij de officiële aftrap van het NK veldvoetbal in juni 2016. Al in 1983 werd hij benoemd tot lid van verdienste van de Scheidsrechtersvereniging Groningen en Omstreken. Ook voor COVS Nederland en de KNVB heeft hij tal van verdiensten. Hij is niet voor niet geëerd met de gouden onderscheiding van COVS Nederland en werd benoemd tot Bondsridder van de KNVB.
Mijn eerste uitgebreide gesprek met hem vond plaats tijdens de jubileumavond in 1993 in het oude Oosterparkstadion. Ik maakte toen inmiddels al enkele jaren het clubblad. Eerder die dag had ik een moeilijke middag op een voetbalveld ergens in de provincie beleefd en dat nieuws had Jacques ook bereikt. Ik werd apart genomen, hij luisterde naar mijn verhaal en stelde droog dat ik zelf goed wist wat ik wel en niet goed had gedaan. Volgende week weer een wedstrijd. Vervolgens strooide hij met complimenten over het clubblad en gaf me een stevige hand. In de loop der jaren bleef het contact warm, zeker nadat ik ook secretaris was geworden. Soms was er een telefoontje om te informeren naar het een of het ander, regelmatig kwam er een brief met warme woorden over de vereniging of het clubblad. Op zijn eigen voorgedrukte briefpapier en met mooie, sierlijke letters met de hand geschreven. De laatste jaren werd dat een mailtje. Voor het laatst dit voorjaar. Altijd werd er even geïnformeerd naar de theaterbelevenissen van mijn zoon en standaard eindigde hij met ‘groeten aan vrouw en zoon. Heb het goed’.
Was hij een makkelijk iemand? Nee, maar welke scheidsrechter is dat wel? Hij was eigenzinnig, kritisch en nam niet zomaar met een antwoord genoegen. Enig cynisme was hem ook niet vreemd. Natuurlijk was hij ijdel, al hoewel hij de vraag of men met hem op de foto mocht vaak beantwoordde met ‘wordt het daar leuker van’? Hij had echter ook een andere kant. Die van de attente briefjes en mailtjes. Die van een felicitatietelefoontje na een promotie of mooie aanstelling. Loyaal was hij ook. En hoewel hij meestal direct aangaf als hem iets niet zinde, toonde hij zich ook op dat vlak wel eens wat schappelijker. Het was bij zijn 50 jarig lidmaatschap van de COVS. Van de landelijke organisatie kreeg hij plaquette. Bij het uitreiken had hij meteen gezien dat zijn naam verkeerd geschreven was. Een doodzonde natuurlijk. Maar hij zei niets. Een dag later ging de telefoon. Hij vroeg wie de plaquette had gemaakt (COVS Nederland) en wie het had aangevraagd (ik). Toen ik het had nagekeken en tot mijn grote opluchting kon melden dat ik zijn naam goed op het aanvraagformulier had geschreven, was het klaar voor Jacques. ‘Kom de goede plaquette maar een keer langsbrengen samen met Robert,’ zo nodigde hij ons uit. Na enige tijd was het zover en werden we warm welkom geheten door Jacques en Hans. Koffie met wat lekkers en later kwam de borrel op tafel. Bij een rondleiding door zijn werkkamer vielen de vele voetbalsouvenirs op: vaantjes, oorkondes, sjaaltjes sierden de kamer, die leek op een klein museum.
In 2017 eerden we Jacques met een special van clubblad De Aftrap. Hij vond het teveel eer, maar wij niet. Hij was immers zonder enige twijfel het meest bijzondere en meest beroemde lid dat onze vereniging ooit heeft gehad? Trots was hij wel op zijn vereniging en die trots was wederzijds.
Dus ja, het zal even wennen worden zonder Jacques. We wensen Hans en verdere familie en vrienden veel sterkte toe. Rust zacht Jacques. Heb het goed.
Marcel Bellinga, oud-secretaris
2017 – De Aftrap Speciale uitgave Jacques d’Ancona (september)
